Arbeidsvreugde en automatisering
Automatisering is niet meer weg te denken uit het agrarisch bedrijfsleven. De voordelen van het inzetten van robots zijn divers: automatisering leidt tot actuelere informatie, efficiëntere bedrijfsvoering (met dezelfde arbeid kan meer werk verzet worden) en tot arbeidsverlichting. Ook maken robots een betere balans tussen werk en privé mogelijk; de agrariër krijgt meer tijd voor zijn gezin. Maar leidt automatisering ook tot een grotere arbeidsvreugde voor de moderne boer?
De melkveehouderij is een goed voorbeeld waar automatisering een grote vlucht heeft genomen: inmiddels maakt ongeveer 25% van de Nederlandse melkveehouders gebruik van een melkrobot, en worden er robots ingezet voor het aanschuiven van voer en het mest-vrij houden van roosters.Eén ding is zeker, werken met robots vereist een andere aanpak dan de traditionele bedrijfsvoering. Waar men voorheen in de melkstal een koe met antibiotica herkende, moet de veehouder er nu voor zorgen dat hij direct na toediening van medicijnen deze gegevens invoert in het managementsysteem, om te voorkomen dat er antibiotica in de melk terecht komt.
Ook de controle van de veestapel, wat voorheen veelal tijdens het melken gebeurde, gebeurt nu op andere momenten. Daarbij wordt de boer ondersteund door de data van de robots. Ik gebruik bewust het woord ‘data’, want de losse gegevens (melkinterval, melkgift, geleidbaarheid etc.) moeten nog wel door de boer zelf vertaald worden in bruikbare stuurinformatie. En uiteindelijk is het menselijk oog en het boerenverstand nog steeds onmisbaar om te kunnen bepalen of behandeling van een koe noodzakelijk is.
Vanwege de toegenomen efficiëntie gaat automatisering veelal gepaard met een groter wordende veestapel, hetgeen leidt tot een andere manier van werken. Fysieke arbeid en het contact met de dieren nemen af, en de nadruk verschuift naar het analyseren van kentallen, en het controleren en sturen van processen. Dit vergt niet alleen andere vaardigheden, maar vereist ook andere karaktereigenschappen en interesses.
Automatisering brengt zeker een hoop voordelen met zich mee. Maar betekent het ook altijd een grotere arbeidsvreugde voor de boer? De toekomst zal het uitwijzen.
Gerda Verboort
Algemeen bestuurslid LAJK
